EC wil financiële sluisdeuren van ESM verder openzetten

De Europese Commissie wil het Europees Stabiliteits Mechanisme, een vergaarbak aan te verstrekken leningen met een omvang van 500 miljard, omvormen. Daar horen uiteraard nieuwe bevoegdheden bij, voor de Europese Commissie welteverstaan. Wat wil men allemaal veranderen, en wie profiteren er van? Spolier Alert: wij niet!

Geld wekt hebzucht op. Het meest recente voorbeeld hiervan zien we in de voorstellen van de Europese Commissie over het omvormen van het zogenaamde “Europees Stabiliteits Mechanisme” (ESM). Trouwens: in werkelijkheid is het ESM een destabiliseringsmechanisme, want het vooruitzicht op diens gesubsidieerde kredieten verzwakt de aansporing om crises met torenhoge schuldenlasten te vermijden.

500 miljard euro is een omvangrijk kapitaal, waarmee veel wensen in vervulling kunnen gaan. Maar het ESM mag alleen kredieten verstrekken “om de stabiliteit van het eurogebied in zijn totaliteit te waarborgen” – en dan ook nog onder “strikte voorwaarden (art. 136-3).

De politiek denkt (niet gehinderd door enige verstandelijke vermogens) wèrkelijk dat een nieuwe financiële crisis voor de gehele eurozone ver weg is. Daarom is het niet raar dat de Franse elite-president Macron, de alcoholistische witwasser en voorzitter van de Europese Commissie juncker en de Duitse minister van financiën Schäuble/CDU steeds weer met nieuwe voorstellen op de proppen komen, hoe het kapitaal van het ESM op andere manieren kan worden aangewend.

Het idee dat de middelen van het ESM voor andere doeleinden kunnen worden aangewend, laat zien dat politici stilzwijgend vinden dat het ESM voor zijn oorspronkelijke doel niet als een blijvend instituut behoeft te worden ingezet.

Het ESM is niet alleen kapitaalkrachtig, maar ook risicovol. Het kan gemakkelijk de nek worden omgedraaid. Het mechanisme berust niet op EU-recht, maar op een zelfstandig volkerenrechtskundig verdrag, en kan door elke lidstaat die accoord is gegaan met het ESM – onder verwijzing naar gewichtige veranderingen van de omstandigheden – opgezegd worden. De Duitse politieke partij FDP bijvoorbeeld heeft in haar verkiezingsprogramma opgenomen dat “de uitleencapaciteit van het ESM continu wordt teruggeschroefd zodat het ESM langdurig door kan lopen.”.

Het gaat er Europese politici niet om de middelen van het ESM sterker te gaan exploiteren, maar essentieel is – vinden zij – dat het fonds niet wordt afgeschaft.

Om het ESM in leven te houden worden er in de EU twee strategieën op na gehouden. Het eerste is om het ESM te integreren in het EU-recht. Als daartoe besloten wordt dan is het niet meer mogelijk uit het ESM te stappen, zonder uit de Europese Unie te vertrekken.

Dat is de strategie van Juncker en Macron.

De Duitser Schäuble (en zijn CDU) zien meer in de tweede strategie. Ook hij wil het ESM – zijn geesteskind – hoe dan ook voor de ondergang behoeden. Maar als het ESM onderdeel uitmaakt van het EU-recht, dan kan duitsland “overruled” worden.

In het EU-recht geldt namelijk de regel dat met een (gekwalificeerde) meerderheid wordt besloten. Blijft het evenwel bij het ESM-verdrag, dan houdt de Duitse minister van financiën in de raad van gouverneurs een vetorecht. Om het voortbestaan van het ESM veilig te stellen, wil Schäuble (en zijn CDU) belangrijke aanvullende bevoegdheden overdragen, die het voor altijd en immer veilig moet stellen.

Concreet gaat het dan om de volgende twee zaken:

-1- Het ESM moet, in plaats van nu de Trojka (EC, ECB en IMF), er dan op toezien, dat de ontvangers van ESM-kredieten zich houden aan hun economisch/politieke afspraken.
-2- Het ESM (i.p.v. nu de EC) moet de bevoegdheid hebben toezicht te houden op de huishoudpolitiek van alle eurolanden.

Dat levert meteen een groot probleem op, omdat de (niet-democratisch gekozen) Europese Commissie per definitie geen bevoegdheden kwijt wil raken, maar er alleen nieuwe bij wil hebben. Bij de EC gaat het alleen maar om méer méér méér, wat onder andere ook te zien is aan de buik van Frans Timmermans en de grensoverschrijdende optredens van “losse handjes” Juncker.

Daarom wil Juncker ook het ESM in het EU-recht integreren. Alleen op die manier kan de Europese Commissie zich nieuwe medezeggenschapsrechten toeëigenen.

Die zienswijze leeft niet bij de lidstaten, en om die dwarsliggende lidstaten tegen Schäuble-Duitsland te mobilisieren moet de Europese Commissie voor ESM-kredieten bestemmingen voorstellen die Frankrijk en haar (bankroete, zuidelijke) bondgenoten aanspreken.

Dat is dan ook op 6 december jl. gebeurd. De Europese Commissie heeft de volgende vier bestemmingen verzonnen:

-1- Het ESM moet landen, die belangrijke economische hervormingen (bezuinigingen) doorvoeren, gesubsidieerde leningen verstrekken. Dat is aantrekkelijk voor Macron en de landen rond de Middellandse Zee. Ook Angela Merkel, die zich tot taak heeft gesteld haar eigan land, bevolking en cultuur te vernietigen, is daar voor. Minister-president rutte vindt echter dat wij hier in Nederland zonder hulp van buitenaf talrijke hervormingen hebben doorgevoerd, en nu moeten wij aan hen die het niet hebben gedaan daar geld voor geven?

-2- Het ESM moet goedkope leningen verstrekken om investeringen bij asymmetrische, macro-economische schokken te financieren. Voor de financiering van investeringen zijn er echter nu al wat Europese instituten beschikbaar: de Europese Investeringsbank en het zogenaamde Gall & Gall Juncker-Fonds. Bovendien gaat het bij asymmetrische macro-ecoonomische schokken (wat dat ook moge zijn) per definitie niet om de eurozone als geheel.

-3- Het ESM moet ook goedkope leningen verstrekken aan het bankenafwikkelingsfonds van de eurozone. Dat valt goed bij de landen die de slechtste banken in de eurozone hebben: Italië, Spanje en natuurlijk Griekenland en Cyprus.

-4- Het ESM moet aan landen die willen toetreden tot de Europese Unie goedkope leningen verstrekken. Daarbij gaat het met name om kroatië, Bulgarije en Roemenië. De Europese Commissie wil dus ook meer invloed gaan uitoefenen in het oosten van Europa. Het is een kwestie van tijd dat ook het land Oekraïne, één van de meest corrupte landen in de buurt waar een neonazistische regering een burgeroorlog voert tegen opstandelingen in het oosten van het land) – inlegvelletje of niet – deel zal uitmaken van die o-zo-zaligmakende-EU.

We zien het allemaal al gebeuren: als in de toekomst niet meer de Trojka, maar het ESM erop moet toezien dat de lidstaten hun economisch/politieke documenten (nodig voor de te verstrekken leningen) volledig ingevuld moeten aanleveren, dan krijgen de schuldenlanden het nog gemakkelijker. Het personeel van het ESM is er namelijk helemaal niet in geïnteresseerd alle documenten binnen te krijgen vóórdat er leningen worden verstrekt. Die ambtenaren willen zoveel mogelijk leningen verstrekken, omdat zij door de rentevergoedingen hun inkomsten genereren (die weer nodig zijn om hun salarissen, reiskosten, toeslagen, toelagen, uitkeringen en andere voordelen, o ja en ook nog andere uitgaven te financieren).

Bovendien is het verstrekken van kredieten/leningen een middel om macht uit te oefenen en aan prestige te winnen. We kennen die praktijken allang uit het Internationaal Monetair Fonds.

Weliswaar heeft dat IMF bijvoorbeeld in de periode 1991-2012 in totaal 41 kredietprogramma's beëindigd omdat de onderliggende documenten niet verstrekt werden, maar binnen een jaar hebben 30 van die programma's een nieuw programma voorgeschoteld gekregen (Urbaczka, Vaubel, Cato Journal 2013).

Het tweede voorstel van Schäuble werd door hem als volgt uitgelegd: het ESM moet de economische plannen streng (volgens de regels) beoordelen (lezen we in de Stuttgarter Zeitung van 15 oktober vorig jaar). Dat horen Duitse kiezers natuurlijk graag, maar er klopt niets van. De raad van gouverneurs van het ESM bestaat uit de ministers van financiën van de eurolidstaten – dus politici, die verantwoordelijk zijn voor de tekorten van hun eigen land. Die hebben er helemaal geen zin in berispt te worden of een boete te moeten betalen. Zij vallen elkaar niet af, om te voorkómen dat zij later zèlf aangevallen worden. Ook dit valt gunstig uit voor de schuldenlanden.

Er zijn ook punten van de EC en Schäuble die met elkaar overeenkomen. Om het voortbestaan van het ESM veilig te stellen, willen zij het ESM niet alleen – ieder op zijn eigen manier – omvormen, maar optisch ook uitbreiden. Daar hoort volgens EU-traditie ook bij dat het ESM een nieuwe naam krijgt: het “Europees Monetair Fonds”.

En daar hoort dan ook weer bij dat de voorzitter van de raad van gouverneurs tegelijkertijd de voorzitter is van de eurogroep (de functie die onze premier zo gemakkelijk uit handen heeft gegeven). De nieuwe voorzitter van de eurogroep is namelijk de Portugees Mario Centeno, volgens Jeroen dijsselbloem proest democratisch gekozen proest.

Mooi zooitje bij elkaar: een alcoholische witwasser als baas van de Europese Commissie, een ex-Goldman Sachs bankier en schuldenbouwer als hoofd van de ECB en straks een Portugese socialist die zijn hobby, het geld van anderen uitgeven, in de praktijk kan brengen.

Volgens de ideeën van Brussel moet de baas van de eurogroep tegelijkertijd óok vice-president van de Europese Commissie zijn.

Macron ziet in de Portugees dan ook de beste “EU minister van financiën”.

Dat kàn toch niet fout gaan?