De regering vindt dat de kosten van de huurtoeslag uit de hand lopen. Bezuinigen is onontkoombaar. Een lastige opgave, want datzelfde kabinet maakt zich ook zorgen over de betaalbaarheid van sociale huurwoningen. Welke mogelijkheden liggen er voor de overheid?
De regering is bezorgd over de betaalbaarheid van de huren binnen de corporatiesector. Die zorg is terecht. De door de regering aan de woningcorporaties opgelegde verhuurderheffing heeft de huren flink opgedreven, terwijl de recessie de inkomens heeft gedrukt. Veel huurders zijn zodoende financieel in de knel gekomen.
Tegelijkertijd ergert het kabinet zich aan de voortdurend toenemende kosten van de huurtoeslag. In 2015 bedroegen die 3,6 miljard euro en dat was 333 miljoen euro meer dan begroot. Die overschrijding is goed te verklaren, want de recessie heeft er met name aan de onderkant van de samenleving flink ingehakt. De toename van het aantal mensen dat recht heeft op huurtoeslag is al een paar jaar gaande. In de periode 2010-2014 steeg het aantal huishoudens dat een beroep doet op die toeslag met 21 procent.
Moeilijk te rijmen
Het plan is nu om de kosten van de huurtoeslag met 625 miljoen euro te verlagen. Bezuinigen is altijd goed, vindt de huidige ministersploeg, maar dit plan valt wel moeilijk te rijmen met de zorgen over de betaalbaarheid van sociale huurwoningen. De huurtoeslag is immers hét instrument van de overheid om de betaalbaarheid van de sociale huurwoningen op peil te houden. Gemiddeld krijgen huurtoeslaggerechtigden 40 procent van hun huur vergoed.
Volgens de regering zal de soep niet zo heet worden gegeten als ze wordt opgediend. Het verhaal is dat het eigenlijk meer om een operatie zal gaan die het systeem eerlijker en logischer maakt. Het geld moet alleen daar terechtkomen waar het hoort. Dat klinkt mooi, maar er zullen hoe dan ook sociale huurders zijn die merken dat ze opeens minder geld overhouden.
In juni wordt de zaak tijdens een Interdepartementaal Beleidsonderzoekonderzoek (IBO) nader bekeken. Er circuleren al meerdere creatieve scenario’s om de toeslag te hervormen. Alles bij het oude laten staat vast niet op het lijstje. Het ‘uit de hand lopende’ beroep op de huurtoeslag wordt nadrukkelijk neergezet als een soort oerkracht en die moet worden beteugeld. Realistischer begroten lijkt een gepasseerd station.
Rondpompen
Een serieus idee is om de corporaties verantwoordelijk te maken voor de huurtoeslag. De 1,7 miljard euro die de corporaties vanaf 2017 in de vorm van een verhuurderheffing moeten afdragen aan de staat, zou dan komen te vervallen. De staat zou dan bijvoorbeeld jaarlijks 1,3 miljard euro kunnen bijpassen en verder haar handen van de regeling aftrekken. Op die manier zou de bezuiniging zijn gerealiseerd. Aedes, de belangenbehartiger van de corporatiesector, heeft dit scenario prominent op het lijstje met mogelijkheden staan.
Zo’n systeem schept in ieder geval over één zaak duidelijkheid. Nu steekt regelmatig de vraag de kop op wie nu eigenlijk primair verantwoordelijk is voor de betaalbaarheid. Ligt die verantwoordelijkheid bij de corporaties, die streven naar lage huren voor mensen met een beperkt inkomen, of bij de regering, die huishoudens die moeite hebben met de huur ondersteunt via de huurtoeslag? Bij overheveling van de huurtoeslag van de staat naar de corporaties, is het opeens volledig duidelijk wie in de praktijk verantwoordelijk is voor de betaalbaarheid.
Er zit wel een bizar aspect aan het overhevelen van de huurtoeslag naar de corporaties. Bijna alle inkomsten van een gezonde corporatie bestaan uit huren die zijn opgebracht door sociale huurders, normaal gesproken toch mensen die het niet breed hebben. Het gedeelte van de huurtoeslag dat de corporaties zelf moeten opbrengen, zou dus grotendeels afkomstig zijn van huur van toeslaggerechtigden. Dat geld wordt dan weer uitgekeerd als huurtoeslag aan diezelfde huurders. Dat heet geld rondpompen. Bovendien doen corporaties dan aan loonpolitiek, en dat was nooit toegestaan.
Lees verder via de Bron: Stop de bankiers
