Ook in tijden van corona volgt Google je waar je ook gaat. Het bedrijf verzamelt massaal al onze locatiegegevens en kan zo in kaart brengen hoe goed we ons houden aan de opgelegde maatregelen.
Google presenteert dit als een bijdrage aan de bestrijding van de crisis. Zal Google een langdurige praktijk kunnen legitimeren waarin het schenden van onze privacy centraal staat? Niet als het aan ons ligt.
Waar we afstand van elkaar moeten houden, volgt Google veel van ons naar de badkamer. Google reist overal met ons mee in onze zak en verzamelt intieme gegevens over ons. Op basis van deze gegevens weet het bedrijf niet alleen waar je heen gaat, maar ook wat je daar doet en met wie. Dat is niet nieuw; Google doet dit al jaren. En ook hiervoor staat het bedrijf al jaren onder vuur.
- “Google's locatietracking eindelijk onder officieel onderzoek in Europa” (2020)
- ‘Google wordt geconfronteerd met GDPR-klacht over' misleidende ‘locatietracking' (2018)
- “Google geeft toe dat het locatiegegevens van gebruikers heeft bijgehouden, zelfs wanneer de instelling was uitgeschakeld” (2017)
- “Google geeft toe dat Wi-Fi-gegevens worden verzameld via Street View-auto's” (2010)
- enzovoort.
Massabewaking in een privacyvriendelijk fineer
Nieuw is de kans die een crisis als deze biedt om deze massale bewakingspraktijken te legitimeren. Door deze gegevens te delen, speelt Google de rol van welwillende helper, in plaats van hard bekritiseerde gegevensgrijper. Door termen als ‘geanonimiseerd' en ‘geaggregeerd' te gebruiken, wordt het massale toezicht van Google gefineerd met iets dat lijkt op privacy. Maar we moeten niet vergeten dat de gegevensinzichten van Google bestaan uit de gegevens van miljoenen mensen die door Google op individueel niveau worden gevolgd. En vaak tegen hun wil.
Welk gebruik achten wij acceptabel?
De gegevens en inzichten die Google aan overheden verstrekt, zijn mogelijk niet terug te voeren op het individu, maar kunnen wel degelijk grote gevolgen hebben voor het individu. De gegevens zijn interessant voor overheden omdat ze deze mogelijk gebruiken om hun beleid hierop aan te passen. Als uit de gegevens blijkt dat het parkbezoek in Groningen de afgelopen weken is toegenomen, kan de stad ervoor kiezen om de bewaking in de parken te verhogen. Of misschien worden er extra boetes uitgeschreven om mensen af te schrikken. In theorie zou het zelfs mogelijk zijn om een score te maken van hoe goed uw gemeenschap de maatregelen naleeft, en deze score vervolgens te gebruiken bij het overwegen of u al dan niet een plaats in de IC krijgt. Welke applicatie achten wij acceptabel? En wie bepaalt dat? Google?
Overheden: legitimeer deze onwettige gegevensverzameling niet
Iedereen begrijpt dat het in crisissituaties nodig kan zijn om uitzonderlijke beleidsmaatregelen te nemen en dat goed beleid geïnformeerd beleid betekent. Gegevens zijn nodig om de situatie te begrijpen en problemen op te lossen. Het is belangrijk dat de gegevens die de overheid in de hele keten gebruikt correct en integer worden verzameld. Als de overheid in de val loopt om onrechtmatig verzamelde gegevens te gebruiken, legitimeert ze het massale toezicht op haar burgers en maakt ze onze volksgezondheid nu en in de toekomst afhankelijk van buitenlandse multinationals. Snelle oplossingen kunnen ook snel leiden tot langdurige problemen.