Nederland telt 820.000 arbeidsongeschikten en dat aantal wil maar niet echt dalen. Velen staan met een psychische aandoening langs de kant. Dat kost het land miljarden.
Udo Hermsen (42) uit Nijmegen heeft al sinds 1993 een volledige Wajong-uitkering. ‘Ik heb geen werk en ben er blij om ook. Werk brengt stress mee: je moet op tijd beginnen, je moet je werkzaamheden doen. Ik kan me er niet toe zetten elke dag om 8 uur op m'n werk te zijn. Ik wil vrij zijn.'
Hermsen werd geboren met zuurstofgebrek en in 1993 op basis daarvan voor 80 tot 100 procent afgekeurd. ‘Ik heb een slechte rug, mijn ogen staan niet helemaal recht en ik ben sneller moe en trager.'
Hij is niet de enige die door een beperking (deels) arbeidsongeschikt is verklaard. Of het nu ADD, ADHD, PDD-NOS of dyslexie is – velen mankeren tegenwoordig iets. Dit jaar hebben voor het eerst méér mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering wegens psychische klachten, dan vanwege lichamelijke klachten. Ruim 415.000 van de 820.000 arbeidsongeschikten in Nederland heeft een psychische aandoening of gedragsstoornis, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Groenvoorziening
Het aantal mensen in de Wajong – de uitkering voor wie op jeugdige leeftijd ‘arbeidsgehandicapt' wordt verklaard – groeide het afgelopen decennium tot een kwart miljoen.
Verzekeringsartsen waarschuwen dat mensen veel te makkelijk ziek of arbeidsongeschikt worden verklaard. Alle arbeidsongeschikten kosten de Nederlandse overheid jaarlijks zo'n 11 miljard euro.
Van huis uit kreeg Hermsen niet bepaald arbeidsethos mee. Vader werd als twintiger arbeidsongeschikt verklaard, moeder is al een leven lang werkloos en ook zijn broer heeft een uitkering. ‘Ik ben opgegroeid in het uitkeringscircuit. Wij hebben een laag IQ, ook dat speelt mee.'
Toch had hij wel diverse keren een baan. Na de middelbare school werkte hij via een regulier uitzendbureau onder meer in een abattoir, in een kledingmagazijn en in een Honig-fabriek, en later via de sociale werkplaats in de groenvoorziening. Dat ging aanvankelijk goed. ‘Totdat het gewoonte werd. Ik hou van lol maken. Dit was te serieus.' Na drie jaar stopte hij met zijn werk in de groenvoorziening. ‘De motivatie was weg.'
Dromerig
Peggy Tönnesen uit Venlo en Marcel Woddema uit Arnhem vroegen tussen 1 januari 2010 en 1 januari 2015 Wajong aan en vallen daarom onder een andere regeling dan Hermsen. Zij krijgen hulp bij het vinden en behouden van werk. Lukt het niet om genoeg geld te verdienen, dan wordt het loon aangevuld met een Wajong-uitkering.
Woddema (36) was als kind al ‘een dromerig type'. Op school was hij snel afgeleid. ‘Ik kon geen informatie vasthouden.' Na het lbo (lager beroepsonderwijs) werkte hij bij een callcenter, daarna als vertegenwoordiger bij een salesbedrijf en als acquisiteur bij een uitgeverij. ‘Omdat ik bij mijn ouders woonde, ging het goed. Ik had geen omkijken naar het huishouden, dus kon ik me op mijn werk richten.'
Toen hij op zichzelf ging wonen, ging het mis. Het lukte hem niet om een baan te behouden. ‘Als mensen vijf dingen tegelijk aan me vroegen, raakte ik in de stress en kon ik totaal geen structuur aanbrengen. Ik kon niet omgaan met werkdruk.'
Uiteindelijk kwam hij in de WW. En als ‘logisch gevolg' daarvan in de bijstand. Eenmaal in de bijstand kreeg hij oproepen om te solliciteren. ‘Keer op keer faalde ik. Dat heeft me enorm gefrustreerd. Daardoor ben ik een tijdje depressief geweest.'
Wegens ‘depressiviteit' werd hij tijdelijk vrijgesteld van de sollicitatieplicht. Vier jaar geleden, tijdens zijn reïntegratietraject, kreeg hij de diagnose ADD, attention deficit disorder – wat wijst op een verminderd concentratievermogen. Woddema: ‘Alles viel op zijn plaats.' Een jaar geleden vroeg hij een Wajong-uitkering aan. ‘Omdat ik in het verleden langere tijd heb gewerkt, twijfelde ik of ik ervoor in aanmerking kwam. Maar dat bleek geen probleem.'
Nu werkt hij twintig uur per week als schoonmaker. ‘Ik heb een Wajong-uitkering met arbeidsondersteuning. Ik word begeleid in het zoeken naar en behouden van werk. Naast mijn salaris heb ik een Wajong-uitkering van 400 euro per maand.' Zijn werk gaat beter. ‘Ik word rustiger in mijn hoofd naarmate ik ouder word.'
Lees echt eens verder via: Elsevier.nl !!
Photo by abbyladybug