Banken hebben een jaloersmakende business: ze kunnen voor het mkb tussentijds de prijs van hun producten verhogen, als ze door eigen toedoen verlies dreigen te maken. Op deze manier hebben banken sinds de crisis miljarden extra rente binnengesleept. Tot verbazing van experts van binnen en buiten de sector. ‘Dit is gratis geld verdienen.'
Omdat u toe bent aan een nieuwe smart tv, koopt u een scherm van Philips. Mooi apparaat, niet bepaald goedkoop, maar de aankoop waard. Met hernieuwd plezier kijkt u naar de champions league, totdat er plotseling een aanzienlijk bedrag van uw bankrekening wordt afschreven. Door de fabrikant.
Verbouwereerd belt u de klantenservice. Hoe kan het dat Philips zomaar een extra bedrag afschrijft, u had toch al betaald voor de televisie? De medewerker legt geduldig uit dat de betaling volstrekt normaal is en volgens de voorwaarden. U moet bijpassen omdat de televisie – zoals achteraf is vastgesteld – te goedkoop verkocht is, waardoor het bedrijf nu verlies dreigt te maken. Er waren na verkoop tegenvallers, veroorzaakt door nieuwe veiligheidsregels voor de fabrieken, tegenvallende verkopen en hogere financieringslasten. En die moeten de kopers nu opvangen.
‘Absurd, die tegenvallers behoren tot uw eigen ondernemersrisico', protesteert u nog. ‘U stuurt mij niet eens brief met uitleg'. Dat hoeven wij ook niet, antwoordt de medewerker. ‘Wij mogen dit zonder aankondiging spontaan van uw rekening afboeken.' Daarna gaat onverbiddelijk de haak erop.
Suïcidaal scenario? Niet voor banken
Het verplaatsen van risico naar kleine klanten doen banken door generieke tussentijdseverhogingen van de opslag op standaard leningen met een variabele rente, ook wel euribor leningen genoemd. Het begrip variabel slaat op de fluctuaties van de euribor rente – het tarief voor kortlopende leningen dat banken onderling betalen. De opslag is wat de bank de klant bovenop de euribor rente rekent voor kosten en winst (zie kader voor uitleg: Wat bepaalt de prijs van een lening?).
Ook particulieren hebben hypotheken afgesloten die gebaseerd zijn op euribor, maar het grootste deel van dit soort kredieten staat uit in het mkb. Voor de televisiefabrikant is het tussentijds verhogen van de opslag een jaloersmakend verdienmodel, want die kan alleen de prijs verhogen van nieuwe televisies met het bijbehorende risico op verlies van marktaandeel.