Het parlement van Kirgizië bereidt zich voor op een langdurig moratorium op uraniumontginning, waardoor de publieke opinie zo wordt gemotiveerd dat de zorgen van buitenlandse investeerders worden verdiept.
Op 7 mei hebben wetgevers wetgeving besproken die parameters zal stellen voor het verbod op uraniumwinning dat ze aan het begin van de maand hadden opgelegd.
De precieze reikwijdte van de wetgeving is onduidelijk, maar het is vrijwel zeker dat het verbod landelijk zal zijn en mogelijk ook thorium, een ander radioactief metaal. Het zal waarschijnlijk tientallen jaren duren, zo niet langer.
De aanleiding voor deze stap was een reeks protesten in de provincie Issyk-Kul, waar een Russisch bedrijf aan het werk ging aan een uraniummijn en Bishkek, de hoofdstad. De hardnekkigheid en diversiteit van deze honderden sterke demonstraties hebben de autoriteiten in de war gebracht.
De extractieve industrie in Kirgizië is een synoniem geworden voor corruptie en gezondheidsrisico’s. In de Sovjettijd produceerde Kirgizië enorme hoeveelheden uranium voor de wapens en energieprogramma’s van Moskou. Het welzijn van de werknemers was geen prioriteit. Tienduizenden mensen leven nog steeds in beroerde bergvalleien waar ze lijden aan onverklaarde ziekten, vaak zonder dokters of ondersteuning van buitenaf. En sinds de onafhankelijkheid is mijnbouw geplaagd door bezorgdheid over corruptie en vervuiling.
Dorpelingen in de buurt van mijnsites beschrijven hulpeloosheid en woede. In Bishkek is de zwakke regering intussen bang om onpopulaire beslissingen te nemen.
Op 4 mei steunde president Sooronbai Jeenbekov een uraniumverbod, dat ongeveer twaalf projecten rond het bergachtige land zou treffen.
“We moeten de volgende generatie doorgeven aan een verenigde samenleving, de rechtsstaat”, zei het kantoor van Jeenbekov tijdens een ontmoeting met grondwettelijke rechters, waarin hij de licentiering in de extractieve sector afkeurde als “verstrikt in corruptie.”
“We zijn verplicht om voor de volgende generaties een pure, groene natuur te behouden. […] Ik zal zonder twijfel zeggen – er zal geen extractie van uranium zijn in Kirgizië! ”
Het afval van uraniummijnen uit het Sovjet tijdperk vormt nog steeds een risico voor de lokale bevolking en de bredere regio, ondanks enkele opruimwerkzaamheden ondersteund door de Wereldbank en andere internationale organisaties.
Gezien deze giftige erfenis, en met de twijfels over of buitenlandse investeerders zullen opruimen als ze eenmaal klaar zijn, zijn twijfels over uraniumextractie natuurlijk.
Maar de regering had al enthousiast ingestemd met de activiteiten van een mijnwerker in buitenlandse handen, de onderneming UrAsia in Kirgizië , wiens mijnbouwplannen in Issyk-Kul de protesten teweegbrachten.
Tijdens een bezoek in september aan een fabriek voor ertsverwerking in de stad Kara-Balta, die bijvoorbeeld in handen is van een Russisch bedrijf, sprak premier Mukhammedkaliy Abylgaziyev over het belang van “het bouwen van volledige productiecycli” in Kirgizië.
Die fabriek, die was gepland om uranium te verwerken uit de mijn van UrAsia in Issyk-Kul, was een “belangrijk voorbeeld” van een dergelijke aanpak, zei Abylgaziyev.
Abylgaziyev’s plaatsvervanger, Kubatbek Boronov, heeft erop aangedrongen dat UrAsia geen juridische stappen tegen de regering wil ondernemen over de de facto onteigening van de investering van $ 3 miljoen. Maar het bedrijf zelf heeft niet publiekelijk gereageerd.
Het is niet duidelijk of andere veroordeelde vergunninghouders vergelijkbare verplichtingen hebben aangegaan.
Hoe de parlementaire hoorzitting van 7 mei uitkwam, suggereert dat de autoriteiten bezweken aan een reflexmatige impuls.
Deskundigen en lobbyisten die de sessie bijwoonden om hun verzet tegen het verbod uit te leggen, beklaagden zich erover dat zij niet mochten spreken of werden onderbroken door wetgevers.
Ze verlieten de sessie vroeg. De lobbygroep van de Kamer van Koophandel en -industrie heeft het verbod sterk bekritiseerd en merkt op dat Kirgizië het zich niet kan veroorloven potentiële instroom in de staatsbegroting te belemmeren met Chinese leningen die volgend jaar moeten worden terugbetaald.
Staatkundige geologische experts, misschien wel bedacht op hun werk, waren geneigd tot minder kritische kritiek.
Een van deze experts, Kushbakali Tajibayev van de National Academy of Sciences, merkte op dat de nieuwe wet investeringen in waardevolle zeldzame aardmetalen, die vaak in de buurt van uraniumafzettingen worden aangetroffen, kan tegenwerken.
Met het argument dat technologische vooruitgang de mijnbouw in de komende jaren veiliger zal maken, smeekte Tajibayev de wetgever om het verbod tot maximaal 50 jaar te beperken.
Lees verder bij de bron: EurasiaNet
