Het jaarrapport van Amnesty International is er. 409 pagina’s met gedetailleerde en verontrustende opsommingen van alles wat verkeerd loopt in de wereld op vlak van mensenrechten. De organisatie richt in dit rapport ook de schijnwerpers op de gevolgen van het besparingsbeleid, want een dak boven je hoofd hebben, voldoende eten en toegang tot gezondheidszorg behoort natuurlijk ook tot de mensenrechten.
Wie bij het merk Amnesty International enkel denkt aan politieke gevangenen en de doodstraf moet zeker eens hun jaarrapporten doorbladeren. Niet dat de mensenrechtenorganisatie die thema’s voortaan links laat liggen, maar mensenrechten gaan over veel meer dan niet opgesloten worden omdat je een foute mening hebt.
In het jaarrapport wordt een heel hoofdstuk stilgestaan bij de vernietigende gevolgen van het besparingsbeleid dat over de hele wereld woedt sinds de financiële crisis. Besparingen zijn een mensenrechtenkwestie, stelt het rapport. Ze hebben namelijk een impact op de toegang tot wonen, onderwijs en gezondheidszorg. Ze leiden onrechtstreeks ook tot een aantasting van de burgerrechten omdat regeringen repressief reageren op het toenemend protest tegen de besparingen of omdat er ook gesnoeid wordt in de toegang tot justitie, zoals in België gebeurde met het duurder maken van het pro-Deo-systeem. In de VK wijst onderzoek uit dat de besparingen in de gezondheidszorg het leven hebben gekost aan 120.000 Britten.
In Brazilië kondigde de regering in 2016 een bevriezing van de uitgaven aan die 20 jaar zal duren. De mensenrechtenrapporteur van de VN stelde toen: “Het is virtueel onvermijdelijk dat de progressieve realisering van economische en sociale rechten daardoor onmogelijk wordt.” Amnesty waarschuwt op gezag van wetenschappers voor een ‘austerity apocalyps’. De komende drie jaar dreigen miljarden mensen nog het slachtoffer te worden van de besparingswoede.
Besparingen zijn nochtans geen noodlot. Amnesty wijst naar de Paradise Papers, die blootleggen hoe miljarden ontsnappen aan de overheden. Het door besparingen geteisterde Brazilië verliest bijvoorbeeld elk jaar 80 miljard dollar door belastingontwijking.
Mochten de overheden er in slagen om die grote vermogens op een correcte manier te belasten, dan zou er veel mogelijk zijn. Overheden die zorgen dat hun bevolking toegang heeft tot de basisvoorzieningen in plaats van die aan de marktwerking over te laten. Amnesty noemt ook als voorbeeld het basisinkomen waarmee op verschillende plaatsen geëxperimenteerd wordt. Het zijn allemaal manieren om te proberen de materiële mensenrechten te beschermen.
Rechtspopulisme
2017 was geen grand cru-jaar op vlak van mensenrechten. “In 2018 kunnen we het niet meer als vanzelfsprekend beschouwen dat we de vrijheid hebben om bijeen te komen en te protesteren of kritiek te uiten op onze regering. Zich uitspreken over iets, wordt gevaarlijker”, zegt Salil Shetty, secretaris-generaal van Amnesty International.
Hier en daar werden wel overwinningen geboekt, maar de opkomst van rechtspopulisme zorgt voor een kil klimaat. De Amerikaanse president Trump krijgt er natuurlijk stevig van langs, maar ook de meeste Europese leiders beslisten dat “geen enkel middel geschuwd mag worden in hun pogingen om de vluchtelingen weg te houden van hun kusten”.
“De retoriek van haat en angst is al geruime tijd aan een opmars bezig, maar het afgelopen jaar zien we daarvan steeds meer een wrange neerslag in de praktijk. Gemarginaliseerde groepen zijn daarvan steevast de dupe. Denken we maar aan het inreisverbod voor moslims in de VS, de discriminatie van Christenen in Egypte of het afzonderen van vluchtelingen in containers in Hongarije. Eén van de meest schrijnende uitwassen is de etnische zuivering van de Rohingya in Myanmar”, zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
Amnesty laakt het feit dat Europese overheden samenwerken met regimes die het niet nauw nemen met de mensenrechten. Zij krijgen Europees geld om vluchtelingen tegen te houden. Wat er daarna met die vluchtelingen gebeurt, kan de EU weinig schelen.
De uitwassen in het vluchtelingenbeleid zijn niet het enige dat fout loopt in Europa. Zo wijst Amnesty er op dat Frankrijk dan wel een einde maakte aan de uitzonderingstoestand, maar dat de belangrijkste maatregelen daarvan gewoon permanent werden door ze om te zetten in gewone wetten.
België krijgt als vanouds een veeg uit de pan voor de lamentabele toestand van de gevangenissen. Volgens Amnesty bedreigen ook enkele nieuwe anti-terreurwetten de mensenrechten.
Lees ook eens verder bij de bron: DeWereldMorgen.be
