Elektronische sigaretten vormen een opstapje naar ‘echt’ roken, blijkt opnieuw uit onderzoek. ‘Het is pervers dat de tabaksindustrie met deze nieuwe producten hun markt nog meer kan beschermen’, zegt Marc Michils, algemeen directeur van Kom op tegen Kanker.
Jongeren die een e-sigaret proberen, of een andere vorm van ‘dampen’, hebben een jaar later twee keer zo vaak een ‘echte’ sigaret gerookt als jongeren die niet dampten. Dat is gebleken uit een studie onder tienduizend Amerikaanse jongeren van twaalf tot zeventien jaar. De resultaten zijn gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke blad JAMA Pediatrics.
De studie is een bevestiging van eerder gevoerd onderzoek dat aangaf dat jongeren die ‘kennismaken’ met e-sigaretten later vaker roken. De tabaksindustrie probeert dampen juist te framen als ‘minder schadelijk’ dan gewoon roken, en heeft altijd tegengesproken dat de elektronische sigaret een opstapje kan zijn naar tabaksverslaving.
‘De tabaksindustrie is nu al verantwoordelijk voor 15.000 doden per jaar (in België, red.) en men gaat door het introduceren van nieuwe, zogezegd minder schadelijke, producten nog harder proberen om de markt te beschermen. Dit moet met alle middelen worden bestreden’, reageert Marc Michils, algemeen directeur van Kom op tegen Kanker.
‘We vechten met ongelijke wapens: de tabaksindustrie probeert de e-sigaret met grote middelen aan de man te brengen, en lijkt daar ook in te slagen met alle gevolgen van dien, terwijl een aangepast overheidsbeleid uitblijft. Heel triest. Àlle vormen van tabaksgebruik zijn schadelijk.’
‘Om jongeren te bereiken en hen te waarschuwen voor de gevaren van tabak en zogenaamde rookvrije alternatieven zoals de e-sigaret werken we ook samen met een aantal vloggers, hun “peers”, om de boodschap over te brengen. Maar dat alleen is niet voldoende, het moet ook op een wettelijke manier worden bestreden.’
Als vloggers sigaretten afkeuren, dan luisteren jongeren
Jongeren hebben het niet zo voor belerende campagnes van de overheid of andere organisaties. Daarom zet Kom op tegen Kanker sinds vorig jaar vloggers (video-bloggers) in die in hun filmpjes laten zien welke giftige stoffen er in een sigaret zitten. Deze strategie werkt.
In enkele steden duiken de affiches van Vloggers vs sigaretten op in het straatbeeld. De campagne is bewust anoniem. Nergens een logo van Kom op tegen Kanker te bespeuren dus. Al is het wel degelijk die organisatie die achter de campagne zit, in samenwerking met andere gezondheidsorganisaties en met steun van de Vlaamse Overheid.
‘Jongeren in de puberteit voelen een weerstand tegen goedbedoelde adviezen van ouders, de school of de overheid. Daarom wilden we een campagne voor en door jongeren maken’, vertelt Marina Van den Nouweland van Kom op tegen Kanker.
Vorig jaar werd de eerste groep vloggers benaderd om filmpjes te maken over de giftige stoffen die in sigaretten zitten. Marina Van den Nouweland: ‘Jongeren weten wel dat roken ongezond is en dat je er kanker van kunt krijgen, maar dat is voor hen een ver-van-mijn-bedshow. Als je uitlegt dat er vierduizend chemische stoffen in een sigaret zitten, waarvan de meeste giftig en zeventig kankerverwekkend zijn, kijken ze daar wel van op.’
De vloggers laten aan de hand van proefjes, beauty blogs of experimenten zien welke chemische stoffen er in sigaretten zitten. Vorig jaar sprongen Bram en Florian van Bakuna Fatata bijvoorbeeld halfnaakt in de brandnetels om te ervaren wat methaanzuur, een stof die zowel in sigaretten als in brandnetels zit, met je lichaam kan doen. Of ze dronken basilicumolie, een andere stof die in sigaretten zit, om vast te stellen dat die olie een laxerende werking heeft. Nora Gharib, bekend van K3 zoekt K3 en een van de hoofdrolspelers in de film Patser, was ook een van de vlogsters van de eerste campagne.
Via Facebook werden vorig jaar zes miljoen mensen bereikt. Meer dan een miljoen bekeken het eerste stukje van de compilatievideo, honderdduizend keken het filmpje helemaal uit. De campagne bereikte 320.000 jongeren.
Ook in cinema
Ook inhoudelijk sloeg de campagne aan. Er kwamen 1.150 reacties, waarvan 3 procent negatief was. Jongeren gaven aan dat ze door de filmpjes beter inzagen hoe ongezond roken is. Jongeren die al rookten, vonden de vlogs een stimulans om te stoppen of te minderen met sigaretten.
‘Door het succes hebben we dit jaar vier nieuwe vloggers gezocht’, zegt Marina Van den Nouweland. ‘We bereiken vooral jongeren in het BSO, maar dat is ook de bedoeling omdat het percentage rokers daar hoger ligt.’
De affichecampagne startte vorige week in de scholen en op straat. Een compilatiefilmpje zal tijdens de kerstvakantie ook in de cinema’s te zien zijn.
‘Roken zou niet cool moeten zijn’
Birgit Swinnen (20) studeert cross media management aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen en heeft ernaast de vlog Beauty By Birgit, met 23.000 volgers.
‘Ik werk heel graag mee aan deze campagne. Roken zou niet cool moeten zijn, want het is heel erg ongezond. Ik wist zelf niet hoeveel schadelijke stoffen er in een sigaret zaten. Van butanol heb ik parfum gemaakt en magnesiumcarbonaat heb ik getest als beautyproduct. Turners gebruiken het om grip op de toestellen te krijgen. Bizar idee dat je dat zou oproken in een sigaret. Ik vind het leuk dat ik dit onderwerp op een speelse manier kan aankaarten bij een jong publiek.’
‘Al smoothie gemaakt met ingrediënten van sigaret’
Jade De Winter (19) uit Niel wil vooral jongeren entertainen met haar YouTube-kanaal Just Jade, maar voor de campagne richt ze graag de aandacht op de vreemde stoffen die in sigaretten zitten.
‘Ik heb een smoothie gemaakt met alle ingrediënten die een sigaret lekker moeten maken, maar de smoothie was niet te drinken. Ik heb ook blauw slijm gemaakt van kobalt, dat ook in sigaretten zit. Ik heb 44.000 volgers en de meeste zijn tussen de tien en zestien jaar. Ik hoop dat ze beseffen dat ze beter niet beginnen met roken.’
Zelf heeft Jade, die media & entertainment business studeert, nooit gerookt. Ook niet toen ze een sigaret kreeg aangeboden. ‘Ze vonden mij een bomma. Maar ik word tenminste een bomma door niet te roken.’
Lees ook eens verder bij de bron: Stop de Bankiers
