Sluipenderwijs heeft de overheid het bewaken van onze veiligheid gedelegeerd aan derden, zoals buurtcomités en winkeliers, ontdekte criminoloog en filosoof Marc Schuilenburg. Een niet onderkend gevaar…
…in Rotterdam-Zuid volgt hij een buurtproject waar burgers zelf mogen bepalen wat hun buurt veilig maakt. ‘Buurt Bestuurt’ is één van de voorbeelden van een veel bredere ontwikkeling, constateert Schuilenburg. Steeds vaker laat de overheid het bewaken van onze veiligheid over aan private partijen: bedrijven, winkeliers, woningbouwcorporaties, of inderdaad buurtcomités.
Helemaal wat de overheid wil, zou je zeggen: de burger lost het zelf wel op. “Inderdaad, en dat heeft zeker voordelen, bijvoorbeeld in zo’n Rotterdamse buurt. Want wat de politie als dé oplossing ziet, vaak drugsbestrijding, vinden de burgers soms helemaal niet zo belangrijk…”
Prachtig, iedereen blij. “Dat zou je denken, maar de laatste twee decennia zie je vaker dat de politie helemaal niet meer wordt ingeschakeld. Neem het collectief winkelverbod. Veel mensen weten het niet, maar als je in één winkel iets hebt gestolen, kun je een jaar lang een winkelverbod voor allerlei andere winkels krijgen. Zo’n verbod kan zich uitbreiden tot in andere steden. Het is niet de overheid die dat heeft bedacht, maar de winkeliers onderling. Maar er is niemand die in de gaten houdt hoever ze daarin gaan.”
Hoe is dat zo gekomen? Kan de overheid het zelf niet meer af? “De trend is begonnen in de jaren tachtig, toen de criminaliteit toenam. Je kunt nu eenmaal niet op elke hoek van de straat een agent neerzetten, dus hulp van andere partijen dan de politie was welkom. Daar is de laatste jaren nog het beleid bijgekomen van de burger die zichzelf moet organiseren; we noemen dat nu de participatiemaatschappij. Inmiddels is het aantal particuliere beveiligers in Nederland bijna even groot als het aantal agenten. Dat is voor de staat natuurlijk ook goedkoper.
Het is wel een eng idee, dat je niet weet wie agent is en wie niet. “Ik noem het in mijn boek een carnaval van opspoorders en handhavers. Omdat die beveiligers allemaal een ander pak dragen, zijn ze lastig te herkennen. Daar komt bij dat je je als burger steeds moet instellen op nieuwe regels – regels die je soms helemaal niet kent. Je weet niet wat zo’n beveiliger mag of niet mag. En de overheid heeft daar ook geen idee van – het probleem wordt in Nederland amper onderkend. De vermenging van taken zie je ook bij stedelijke interventieteams. Doordat verschillende diensten in de gemeente zijn gaan samenwerken, raken steeds meer instellingen besmet met de taak straf uit te delen. Als een interventieteam een huis binnenvalt, is daar nu ook iemand bij van de woning- bouwvereniging. Daardoor raakt het idee van veiligheid versnipperd: de verhuurder was er om je te beschermen, nu blijkt hij gegevens door te spelen naar de politie en stormt je huis binnen als je ergens van wordt verdacht.”
Mensen moeten het zelf maar oplossen. Dat klinkt nogal Amerikaans. “We zijn nog altijd een heel ander land dan Amerika. Maar het valt mij wel op dat Nederland op het gebied van veiligheid toch altijd te rade gaat bij de Amerikanen. Het idee van zero tolerance bijvoorbeeld is rechtstreeks gekopieerd uit de VS. Waarom? De VS doen het op het gebied van veiligheid helemaal niet zo goed. Het vertrouwen tussen burgers en overheid is er klein. We zouden beter kunnen kijken naar de Scandinavische landen, bijvoorbeeld naar Noorwegen.
Intussen weet de overheid zich geen raad met een proces dat ze zelf in gang zet: overal zijn mensen die onze veiligheid zeggen te bewaken, maar wie het zijn en wat ze doen, lijkt de regering minder te interesseren.”
Lees verder via: PrivacyNieuws
