De Nederlandse regering heeft besloten de verslagen en besluitenlijsten van de eerste drie maanden na de ramp met vlucht MH17 tot ‘staatsgeheim’ te bombarderen.
Het lijkt mij uitgesloten dat ‘Den Haag‘ zich niet realiseert wat daarvan de gevolgen zijn voor het draagvlak voor het lopende onderzoek. We hoeven maar te kijken naar de VS, waar de Amerikaanse overheid op voorhand allerlei onderzoeksgebieden buiten de orde plaatste na ‘9/11‘, en een deel van het uiteindelijke rapport tot op de dag van vandaag ‘geheim‘ is, en je kunt voorzien dat mensen die menen dat dat hele onderzoek ‘doorgestoken kaart‘ is, de wind in de zeilen krijgen.
Die beslissing volgt op een hele reeks ‘ongelukkige‘ beslissingen en handelswijzen van politiek verantwoordelijken, die al volop twijfel hebben gezaaid over de intenties van de Nederlandse regering, die direct na de catastrofe, bij monde van premier Rutte, nog monter verklaarde volledige transparantie na te streven.
We moeten deze ontwikkeling ook zien tegen de achtergrond van een aanzwellende hoeveelheid directe, en indirecte bewijzen voor het gegeven dat de honderd doden die op ‘Maidan‘ vielen, waarna een coup volgde, en ‘Team-Nuland‘ haar junta op het pluche hees, het werk was van ‘onze mensen‘. Waarmee ik bedoel, sluipschutters die aan de kant stonden van degenen die die coup hebben voorbereid. En vele andere onfrisse spelletjes in en rond Oekraïne. Met de reeks moorden op tegenstanders van ‘Maidan‘ als meest recente exponent.
Elk land heeft organisaties die er op moeten kunnen vertrouwen dat gegevens waar zij kennis van dragen ‘geheim‘ blijven. Veiligheidsdiensten en militaire organisaties, die geacht worden de veiligheid van de burgers in ons land te bewaken, kunnen er niet buiten. Waarbij dergelijke organisaties een welhaast natuurlijke reflex kennen om veel meer‘geheim‘ te verklaren, dan logisch, of zinvol is. Als officier in dienst van Hare Majesteit kreeg ik op gezette tijden ‘geheime‘ informatie over nieuwe Sovjet wapensystemen, terwijl reguliere Amerikaanse vakbladen niet alleen veel uitgebreider informatie hadden, maar ook accurater. ‘Geheimhouding‘ had daar feitelijk slechts tot doel om ‘de vijand‘ niet te laten weten hoe slecht onze beschikbare inlichtingen waren.
Daarnaast wordt ‘geheim‘ ook gebruikt voor documenten en andere bewijsstukken die de incompetentie van hooggeplaatste individuen, of complete lagen van het landsbestuur, aan het licht zouden kunnen brengen. Met inbegrip van politieke kopstukken. Of praktijken die niet door de beugel kunnen, omdat ze in strijd zijn met de eigen wetten van het land.
Er zal dus altijd een spanningsveld zijn tussen de nieuwsgierige burger, vroeger vertegenwoordigd door ‘de journalistiek‘, en een overheid die over ons, en de eigen reputatie waakt. In dit verband, waar het er om gaat te achterhalen hoe een burgervliegtuig boven Oekraïne, dat vloog op een ‘veilige hoogte‘ boven een gebied waar een oorlog woedde, uit de lucht kon worden geschoten, en wie wat, of welk moment wist, en hoe werd gehandeld, is ‘geheim‘ geen optie. Al helemaal niet omdat Rutte zo kordaat een transparant onderzoek beloofde, waarbij de ‘onderste steen boven‘ diende te komen. Die belofte is de afgelopen maanden al behoorlijk ernstig geweld aangedaan. Maar de eigen beraadslagingen van het kabinet ‘geheim‘ verklaren, is de klap op de vuurpijl.
Zoals ik eerder schreef, heeft de regering vanaf ‘dag 1‘ alle tijd, aandacht en energie gestoken in het ‘managen‘ van het sentiment. Een kwaliteit waar politici in onze tijd buitengewoon bedreven in zijn. En vriend en vijand was het erover eens dat het er allemaal ‘gelikt‘ uitzag. Geen kans werd gemist om er een ‘show‘ van te maken waar de organisatoren, en hun opdrachtgevers, eer mee in konden leggen. Zelf ben ik meer een ‘Who Did It?‘-type. Aard van het beestje. Beroepsdeformatie. Geef het maar een naam. In elk geval kon ik mij, zoals u hier hebt kunnen lezen, goed vinden in de kritiek van degenen die het maar vreemd vonden dat het zo lang duurde voor het feitelijke onderzoek een aanvang nam. De vreemde weerstanden in Nederland tegen het ophalen van de ‘zwarte dozen‘ uit oost-Oekraïne. Het begrip voor obstructies en desinformatie van ‘Kiev‘. En de bereidheid om met de Amerikanen te onderhandelen over voorwaarden waaronder zij satellietinformatie en dergelijke met het onderzoeksteam wilden delen. En welkeinformatie ze wel, en welke ze niet zouden overdragen.
Als ‘het westen‘ het ‘complotdenken‘ rond vlucht MH17 wilde aanwakkeren, dan was dít de manier.
Ook de rel rond een patholoog die bij het onderzoek was betrokken bevreemdt mij enigszins. Ja, ik begrijp dat het pijnlijk is voor nabestaanden. En ja, ik begrijp dat ‘het publiek‘ het ‘onsmakelijk‘ en ‘ongepast‘ kan vinden. Maar het is wat een patholoog doet. Anders dan het in de pers wordt gepresenteerd, was het geen tentoonstelling. En waar in de pers wordt gesteld dat de man ‘gelekt‘ heeft, zie je hoe het idee dat ‘geheimhouding‘ geboden is in deze zaak reeds de reflex is onder journalisten en redacties.
Maar bekijk het eens van een andere kant. Het betreft een complexe, beslist niet alledaagse zaak, waar een verkeerde analyse van de bewijslast grote gevolgen kan hebben voor de kansen op het traceren van de oorzaak, en daarmee de schuldigen. Een presentatie voor toekomstige, jonge, gretige vakgenoten van de hoogleraar, kan inzichten opleveren die bij kunnen dragen aan het vinden van aanwijzingen die het ‘dossier‘ ten goede komen. Enigszins naïef ging hij er blijkbaar vanuit dat mensen die naar zijn lezing zouden komen ook allemaal met zo’n ‘Who Did It?‘-instelling behept zouden zijn. Terwijl zijn politieke bazen, en grote delen van de pers, nog in het ‘managen‘ van de emotie en de beeldvorming zitten. Die interesseert het geen zier hoe de toedracht was, of wie wat heeft gedaan. Als het ‘Grote Verhaal‘ maar aansluit bij hun mogelijkheden om er politiek een slaatje uit te slaan.
Dat je vervolgens een belangrijk lid van het team dat die ramp onderzoekt ontslaat, zodat een nieuwe expert van voren af aan kan beginnen, is onbegrijpelijk. Ook al omdat ookdat, gevoegd bij de reeds woekerende verdenkingen, het ‘complot-denken‘ eerder zal aanmoedigen, als degenen die menen dat er iets ‘stinkt‘ er de vinger op kunnen leggen dat er een kwalitatief verschil zit tussen de gewipte patholoog, en zijn opvolger. Want zo werkt dat bij ‘complot-denken‘.
Om nou te stellen dat de Nederlandse regering ‘onhandig‘ manoeuvreert in deze kwestie, is wat mij betreft inmiddels het ‘understatement‘ van het jaar. En dat is een gemiste kans.
Bron: Stop de bankiers
Photo by jkd_shanghai 
