Mensen zeggen vaak: ‘Dat is logisch’ en gaan er vanuit dat daarmee een discussie is afgesloten. Maar logica is op zich niet mee dan een lege vorm. Zij functioneert pas in een systeem, een kader. Een voorbeeld.
Afgelopen week in Radar een interview met Lea Bouwmeester, Tweede Kamerlid van de PvdA. Het ging om de manier waarop zorgverzekeraars gegevens van zorgverleners gebruiken. Het is gebleken dat zij privacygevoelige informatie over patiënten verzamelen en opslaan.
Zij doen dat om de kosteneffectiviteit van de behandeling te kunnen beoordelen. Dit verzamelen van gegevens schendt het medisch beroepsgeheim en de privacy van burgers. Zorgverzekeraars hebben als opdracht de kosten van de zorg naar beneden te brengen en zijn bereid daarvoor over de grens te gaan. Ze vragen privacygevoelige informatie op, en waar ze die niet krijgen hebben ze trucs bedacht om die gegevens toch binnen te halen.
Zo wordt in de geestelijke gezondheidszorg voor elke behandeling een specifiek tarief gebruikt (bijvoorbeeld € 70,46) dat bij het indienen van de rekening bij de verzekeraar duidelijk maakt welke behandeling is verstrekt. Ook gaan verzekeraars langs bij zorgverleners met vage excuses om in de boekhouding te kunnen kijken op zoek naar mogelijke fraude en verzamelen daarbij gegevens. Uiteraard zeggen ze zelf dat het niet gaat om individuele gevallen, maar op dat niveau ligt de informatie wel. Nu mevrouw Bouwmeester.
Als vertegenwoordiger van een regeringspartij zit zij vast aan de logica van de zorgverzekeraar als financieel bewaker van onze zorg. Zij gaat in het interview niet één keer in op het probleem van het illegaal verzamelen van privacygevoelige informatie, maar benadrukt steeds dat de zorgverzekeraars de gegevens nu eenmaal nodig hebben om de kosten van de zorg te drukken. Ze mogen alleen die informatie niet voor iets anders gebruiken en ze hoopt dat dat met afspraken geregeld kan worden. Nu zijn er al afspraken, en daar wordt bepaald niet de hand aan gehouden. Het illegaal verzamelen van informatie over patiënten wordt door haar niet veroordeeld omdat zij volkomen opgesloten zit in de logica van het zorgsysteem.
In het voorbeeld stoten twee systemen op elkaar. Dat van de financiering van de zorg en dat van de privacy. Ik laat het medisch beroepsgeheim even buiten beschouwing, maar de redenatie komt overeen met die rond de privacy. Bij zo’n botsing tussen twee systemen kom je er niet met logica. De logica van de kosten zegt dat zoveel mogelijk informatie verzameld moet worden; de logica van de privacy zegt dat zo weinig mogelijk informatie verzameld moet worden. Het gaat om een afweging van waarden: kosten tegen privacy. Een weegschaal waarmee je die met elkaar kunt vergelijken bestaat niet. Een objectieve oplossing bestaat dus niet.
Je kunt op zoek gaan naar een basis waarin je beide systemen onderbrengt. Als je uitgaat van vertrouwen dan kun je gerust privacygevoelige informatie laten verzamelen. Lijkt me gezien de manier waarop het nu gaat geen goede basis. Je kunt ook uitgaan van wetten en regels. Die geven dan het kader waarbinnen zowel informatieverwerving als privacybescherming mogelijk zijn. Dat is ongeveer zoals het nu gaat en dat functioneert dus niet. Bovendien loop je altijd het risico dat wetten en afspraken worden veranderd en de dan al verzamelde informatie toch misbruikt wordt.
Als het niet lukt om een basis te vinden, wordt het tijd voor principes. Wat willen we: kostenreductie in de zorg of bescherming van onze privacy? Wat betekent een voorkeur voor een van beide? Een keuze voor kostenreductie betekent dat meer gegevens van patiënten bij commerciële bedrijven (want dat zijn zorgverzekeraars) terecht komen. Daarmee schep je mogelijkheden om bijvoorbeeld aan individuele patiënten op basis van hun levenswijze (roken, alcohol, autorijden, sporten) hogere premies te vragen. Dat is volstrekt logisch binnen het systeem. Een keuze voor privacy betekent niet per sé dat de kosten van gezondheidszorg stijgen; het betekent alleen maar dat zorgverzekeraars naar andere mogelijkheden om de kosten in de hand te houden moeten zoeken.
De keuze voor privacy ligt dus voor de hand. Het benoemen van de gevolgen van een principiële keuze kan dus een oplossing bieden bij het maken van die keuze. De redenatie van principe naar gevolgen is op zich weer logisch, maar het maken van een keuze uit de gevolgen is dat weer niet. Je kunt ook zeggen: het is goed dat mensen niet meer roken, drinken, autorijden en sporten. Laat die zorgverzekeraars hun gang maar gaan. En dan hopen op continuïteit van de democratie.
JDreport.com publiceert verhalen uit een flink aantal andere "onafhankelijke" nieuwsbronnen, blogs en wat al niet meer.
De meningen in dit artikel zijn van de bron en weerspiegelen niet JDreport.com.
Wanneer je voor de eerste keer inlogt met een Social Login-knop, verzamelen wij van je account openbare profielinformatie gedeeld door de Social login provider, op basis van je privacy-instellingen. We krijgen ook je e-mailadres om automatisch een account voor je aan te maken op onze site. Zodra je account is aangemaakt, ben je ingelogd op dit account.
Niet akkoordAkkoord
Maak verbinding met
Ik sta toe om een account aan te maken
Wanneer je voor de eerste keer inlogt met een Social Login-knop, verzamelen wij van je account openbare profielinformatie gedeeld door de Social login provider, op basis van je privacy-instellingen. We krijgen ook je e-mailadres om automatisch een account voor je aan te maken op onze site. Zodra je account is aangemaakt, ben je ingelogd op dit account.
