“De vennootschapsbelasting wordt lager en de dividendbelasting wordt afgeschaft“, zei de koning in de troonrede. Het ‘groot verhaal’ van Rutte III was tot nu toe vooral het plan om de dividendbelasting af te schaffen.
Kiezers tegen afschaffing dividendbelasting
Het afschaffen van de dividendbelasting is een duur cadeautje voor een paar multinationals en levert straks misschien maar circa tien arbeidsplaatsen extra voor Nederland op. Vanaf 2020 gaat jaarlijks zo’n 2 miljard euro naar buitenlandse beleggers. Steeds meer kiezers zijn er dan ook tegen dat de dividendbelastingwordt geschrapt.
Elders mislukt, sancties dreigen
De kans op sancties vanuit de Europese Commissie is groot, wanneer het kabinet niet in staat zal zijn de plannen te verantwoorden. Maar empirisch is het ook onwaarschijnlijk.
Volgens econoom Bas Jacobs is het beste recente economische onderzoek naar de dividendbelasting, dat van Danny Yagan (UC Berkeley) in de American Economic Review, een van de hoogst aangeschreven economietijdschriften. Zijn bevinding is dat de verlaging van de dividendbelasting in de VS in 2003 nul (!) effect heeft gehad op de bedrijfsinvesteringen en de lonen, maar wel de dividenduitkeringen van bedrijven met minimaal 20 procent heeft verhoogd.
De winsten gaan omhoog, de lonen niet
De politici in Den Haag zijn overmatig vriendelijk om het grootbedrijf te behouden. Terwijl datzelfde grootbedrijf de inkomens van die burgers ook in tijden van groei drukt: de gewone man wordt onderbedeeld, de grote jongens blijven buiten schot.
Machtsconcentratie nekt de economie
De toenemende macht van grote bedrijven kan een verklaring zijn voor de wereldwijd achterblijvende lonen en inflatie. Bedrijven hebben monopolistische macht over de lonen, dat nekt de economie.
De economie wordt gemanipuleerd om rijkdom naar een kleine elite door te sluizen
Mensen voelen steeds meer dat de economie wordt gemanipuleerd tegen hen, maar kunnen niet helemaal begrijpen hoe en waarom. Het heeft mensen ertoe gebracht om uit te halen naar immigranten, handel en technologie, en om zelfs de hoop te verliezen dat dingen überhaupt kunnen veranderen. Dat we zoveel macht hebben gegeven aan de aandeelhouders en topbestuurders is een belangrijk deel van het probleem.
Achteruitgang economische zekerheid verklaart ook opkomst populisme
Burgers voelen zich steeds machtelozer in de hedendaagse economie. Afnemende bestaanszekerheid verklaart ook waarom steun aan het populisme nu groter is dan dertig jaar geleden. Opgroeien en overleven als vanzelfsprekend beschouwen maakt mensen meer open voor nieuwe ideeën en toleranter voor buitenstaanders. Onzekerheid heeft het tegenovergestelde effect, en stimuleert een autoritaire reflex waarin mensen zich sen achter sterke leiders, met sterke solidariteit binnen de groep, afwijzing van buitenstaanders en rigide overeenstemming met groepsnormen.
Aandeelhouders zijn niet de eigenaar van bedrijven
Aandeelhouders zijn een van de vele zakelijke stakeholders. Ze zijn eigenaar van de aandelen, niet van de firma. Bedrijven zijn onafhankelijke rechtspersonen die zichzelf bezitten. Het bedrijfseigenaarschap van de aandeelhouders is een hardnekkige juridische fictie bedacht door wijlen ‘Chicago School‘-econoom Milton Friedman die als eerste het begrip ‘aandeelhouder-eerst-kapitalisme’ in zwang bracht in 1970; economisch gezien is de aandeelhouder verschaffer van achtergesteld krediet. Een aandeel geeft aanspraak op een deel van de winst.
De economie is een immense samenleving van werknemers, klanten en gemeenschappen, en we moeten niet toestaan dat een handjevol mensen die verstikt om de rijkdom er beter uit te kunnen zuigen.
Belastingen zijn de kern van serieus beleid voor economische groei
Belastingverlagingen zouden bedrijven zelfs een perverse prikkel kunnen geven om de lonen te verlagen om een grotere marge te kunnen pakken, en zou daardoor zelfs tot minder banen kunnen leiden.
De manier om particuliere investeringen aan te moedigen, is om de tarieven stabiel te houden of zelfs te verhogen, en om de belastinginning te handhaven. Belastingen vormen de kern van elk serieus beleid voor economische groei.
Herstellen van concurrerende markten
Herstel van concurrerende markten zal de groei en de productiviteit stimuleren. Concentratie van private macht bedreigt niet alleen economische gelijkheid, maar ook democratische legitimiteit. Gezien de machtsverhouding tussen kleine en grote bedrijven, zou de mededingingsautoriteit ook monopsonie-macht (‘werkgeversmacht’) moeten onderzoeken.
Herstel de balans in het belastingstelsel
Voor het scheppen van banen en economische groei moeten de belastingen op kapitaalwinsten en dividenden niet omlaag, maar omhoog. Deze belastingen moeten stoppen om leidinggevenden van grote bedrijven te stimuleren het leeuwendeel van de winst mee naar huis te nemen, en in plaats daarvan hen aanmoedigen om te investeren in onderzoek, ontwikkeling en bedrijfsvoering, en innovatie en uitbreiding die zal leiden tot banen.