Desinformatie bereikt ook Nederland, zegt de Leidse onderzoeker Peter Burger. Maar overheden die nu harde maatregelen voorstellen, slaan door…
…het is opvallend hoeveel beleidsmakers in binnen- en buitenland de laatste tijd maatregelen aankondigen tegen politieke beïnvloeding. Een kleine greep uit de maatregelen: de Europese Commissie presenteerde in januari een Taskforce Nepnieuws die de invloed van trollen op verkiezingen moet tegengaan. Minister Ollongren pleit voor maatregelen omdat de Russen de Nederlandse publieke opinie bespelen, door De Telegraaf prompt gebracht als een Russische ‘nepnieuwslawine’.
Hoe groot is het probleem eigenlijk en heeft overheidsingrijpen zin? Volgens de Leidse wetenschapper Peter Burger ontbeert de discussie nuance en kennis. „We moeten oppassen dat de maatregelen niet meer schade aanrichten dan het probleem.”
Eerst de feiten, want die ontbreken nog weleens in de discussie, zegt Burger. Ja, de Russen proberen de publieke opinie te bespelen in Westerse landen, soms openlijk, soms heimelijk. Toch denkt hij dat politici nu te gemakkelijk met maatregelen schermen. „We weten niet precies hoeveel invloed deze desinformatie heeft, maar waarschijnlijk is die beperkt.”
Daar is geen onderzoek naar gedaan? „Nee, weinig. Dat geldt voor nepnieuws in het algemeen. Er zijn talloze studies naar nepnieuws, maar ze gaan nauwelijks over de omvang van het fenomeen en de invloed ervan op de samenleving. Ik maak me zorgen dat nu beleid wordt gemaakt op basis van beperkte informatie.”
Zijn er wel verstandige oplossingen? „Ik heb ook niet het ei van Columbus. De internationale club van factcheckers IFCN adviseerde de EU onlangs dat de informatie die wel klopt voor iedereen eenvoudig beschikbaar moet zijn. Dat betekent dus ook dat de EU zelf transparanter moet worden.
„Wat ik niet wil is zo’n Duitse sociale-mediawet tegen nepnieuws en haat, de Netzwerkdurchsetzungsgesetz. Door die wet kunnen sociale netwerken die niet op tijd nepnieuws en haat verwijderen torenhoge boetes krijgen. Om die boetes te voorkomen nemen de bedrijven strengere maatregelen dan wat stand zou houden bij een justitiële toets. Zo helpt de overheid mee met de beknotting van de vrijheid van meningsuiting. „Op het gebied van politiek nepnieuws moeten beleidsmakers uiterst terughoudend zijn. De overheid moet niet zelf gaan factchecken. Dat ging onlangs helemaal mis met de EU-organisatie EU vs Disinfo, die aantoonbaar onjuist artikelen van Nederlandse media omschreef als desinformatie.
Alles bij de bron; NRC
Lees ook eens verder bij de bron: Pas op met vergaande maatregelen tegen nepnieuws
