Regeringen wereldwijd overwegen surveillance via mobiele telefoons en apps om de verspreiding van het coronavirus te volgen en in te dammen. ‘Het is problematisch dat veel bedrijven in dit universum in het verleden hebben samengewerkt met inlichtingendiensten die weinig loslaten over hun activiteiten', zegt Bill Marczak, expert op het gebied van surveillancetechnologie.
In verschillende Europese landen, waaronder belgië en Nederland, wordt gesproken over een mobiele app om de verspreiding van het in te dammen. In Italië, duitsland en Oostenrijk meldden telecombedrijven volgens Reuters dat ze geanonimiseerde locatiedata overhandigen aan overheden. In Iran, Polen en India wordt gewerkt aan een app die mensen in quarantaine kan volgen en die traceert met wie mensen die besmet zijn met covid-19 contact hebben gehad.
Andere media rapporteren dat overheden in Zuid-Korea en Zuid-Afrika de locatie van telefoons monitoren en Israël gaf de veiligheidsdiensten deze maand toestemming de infectie te traceren via toegang tot locatiegegevens en andere data van miljoenen telefoongebruikers. Volgens de New York Times zouden die data al sinds 2002 verzameld worden…
…In de afgelopen jaren bracht het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ) in kaart hoe Pegasus, Israëlische surveillancetechnologie van het bedrijf NSO Group waarmee overheden individuele mobiele telefoons kunnen hacken, werd gebruikt om journalisten te volgen.
Volgens Bill Marczak, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Californië (Berkeley) en expert op het gebied van surveillancetechnologie, kan het zeer moeilijk zijn om technologie die uitgerold wordt tijdens een crisis, daarna weer te ontmantelen.
“Aan de ene kant van het spectrum, zoals in Israël, zien we nu autoriteiten die openheid geven en zeggen dat ze eigenlijk al sinds 2002 metadata over locaties verzamelen. En dat ze die data nu gaan gebruiken voor de publieke gezondheid. Daarnaast zijn er voorstellen voor apps die mensen kunnen downloaden op hun telefoon. Sommige daarvan volgen waar je je bevindt. Andere zouden dat niet doen volgens de makers.”
In Singapore bijvoorbeeld, is een app uitgerold die nabijheidstracering mogelijk maakt. Via bluetooth worden telefoons in de buurt waarop de app geïnstalleerd is, gepingd. Voor deze technologie is niet altijd een centrale database nodig waarin de locatiegeschiedenis van iedereen te vinden is.
Nabijheidsdata kunnen echter ook problematisch zijn, afhankelijk van waar die wordt opgeslagen. Zelfs als dat op je eigen telefoon is, kan die telefoon in beslag genomen worden door de autoriteiten. Dit soort privacyproblemen kunnen zich voordoen met nabijheidstracering, hoewel dat waarschijnlijk niet op grote schaal zal gebeuren als data alleen vastgelegd worden op individuele telefoons.