De tegenstanders van de aftapwet hebben het referendum over de inlichtingenwet waarschijnlijk nipt gewonnen.
Met ruim 89 procent van de stemmen geteld, bleek dat 48,8 procent tegen de nieuwe aftapwet had gestemd en 47,2 procent voor. Zo'n 4 procent stemde blanco. Daardoor is er geen absolute meerderheid tegen de wet. De Kiesraad zegt dat het kamp dat de meeste stemmen haalt heeft gewonnen, waardoor er geen 50 procent nodig is.
Kiesraad: De wet laat het in het midden, maar wij gaan uit van de meeste stemmen. Dus geen van de twee kampen hoeft de 50 procent te halen voor winst. (@KeesVee)
— Liza van Lonkhuyzen (@lizalonkhuyzen) March 22, 2018
Na het tellen van zo'n 80 procent van de stemmen in de gemeenteraadsverkiezingen én het referendum is duidelijk geworden dat de tegen-stemmers het referendum over de sleepwet hebben gewonnen. 48,9% stemde tegen de wet. 47% ervoor. Bijna 4% van de stemmers vond zich niet gekwalificeerd om te stemmen en stemde dus blanco.
De opkomst was 51,4 procent. Volgens de referendumwet zou het voorstel voor de aftapwet door de regering opnieuw moeten worden overwogen als de opkomst minstens 30 procent is. De definitieve uitslag van het referendum is niet bindend.
Opmerkelijk — maar niet verrassend — is dat de tegenstanders met name te vinden zijn in de grote steden… en in het hoge noorden. Zoals wel vaker blijkt dat die twee groepen met elkaar gemeen hebben dat ze de overheid wantrouwen, zeker als die de privacy van burgers aan zijn laars lapt. Blijkbaar hebben ze daar op het platteland in de rest van het land minder moeite mee… of misschien vertrouwen ze cda-leider Sybrand Buma gewoon wat meer dan in de andere regio's. Buma is een fervent voorstander van de wet en het CDA is nog altijd de grootste partij van nederland — in de gemeenteraden, tenminste.
Verschil in uitslagen
In 45 gemeenten werd alleen het referendum gehouden. Vanwege herindelingen waren daar geen gemeenteraadsverkiezingen. In die gemeenten was de opkomst 30,53 procent. In de gemeenten waar wel lokale verkiezingen waren, was de opkomst ongeveer 53 procent. In de gemeenten waar alleen het referendum was, stemden veel meer mensen tegen. Zo was in Groningen 70,8 procent van de kiezers tegen de inlichtingenwet. In Leeuwarden stemde 62,3 procent tegen. Uitzondering zijn de studentensteden Nijmegen en Utrecht, waar wel gemeenteraadsverkiezingen waren. Daar stemden zes op de tien mensen tegen de aftapwet.
De vraag is nu: gaat er iets gebeuren? Rutte heeft al laten weten dat hij de wet niet zou aanpassen als ‘voor' won, ook niet als het verschil 0,1% was. Maar wat als ‘tegen' wint? Het kabinet zal de wet dan nogmaals moeten wegen, aldus Rutte eerder. Nou, doe maar ‘wegen' dan. En snel een beetje.
Het is jammer dat het zo nipt is, maar het is goed dat ‘tegen' toch heeft gewonnen. Het is tekenend voor de houding van het Nederlandse volk in het algemeen; misschien niet keihard, automatisch tegen autoriteit, maar in ieder geval wel uiterst kritisch. En dat is een bijzonder gezonde houding om te hebben.
‘Niet negeren'
Verantwoordelijk minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) wilde gisteravond niet reageren. Ze noemde de uitslag toen ‘too close to call': de voor- en tegenstanders lagen te dicht bij elkaar. Ollongren komt later vandaag met een reactie.
“Dit kan de politiek niet negeren”, reageerde de digitale burgerrechtenbeweging Bits of freedom, dat tegen de wet is. “Wat de einduitslag ook wordt de boodschap is duidelijk: heel veel mensen in Nederland willen een betere wet en geen sleepwet.”
Wat de einduitslag ook wordt de boodschap is duidelijk: heel veel mensen in Nederland willen een betere wet en geen #sleepwet! Dit kan de politiek niet negeren.
— Bits of Freedom (@bitsoffreedom) March 21, 2018
hacken en aftappen
De wet inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 zoals de aftapwet of sleepwet officieel heet, is volgens de aivd nodig om online te speuren naar gevaren voor de democratie, zoals potentiële terroristen of buitenlandse staatshackers.
Organisaties zoals Amnesty International zijn tegen de nieuwe wet omdat het een te grote inbreuk op de privacy zou zijn. Een groep Amsterdamse studenten die ook tegen de wet zijn startte het initiatief ‘sleepwet'. Ze verzamelden 300.000 handtekeningen om het raadgevend referendum van start te laten gaan. Mocht de regering besluiten de wet in te voeren, dan is het doel om deze vanaf 1 mei 2018 in te laten gaan.