Er zijn veel statistieken die laten zien dat het leven goed is in onze welvarende verzorgingsstaat. Toch is er veel verborgen armoede. Vaak staat Nederland in de top 10 als het gaat om koopkrachtpariteit en welzijn. In zijn algemeenheid zal het best wel terecht zijn.
In onze ontwikkelde sociale verzorgingsstaat zijn wij Nederlanders beter af dan in veel andere ontwikkelde landen. Om maar niet te spreken over de onderontwikkelde landen.
(Oorspronkelijk verschenen op biflatie.nl geschreven door Gerrit Welbergen)
We lopen voorop
Het is natuurlijk betrekkelijk eenvoudig om in een kleinschalig en vlak polderlandje een goede infrastructuur op het gebied van wegenaanleg, spoorlijnen en vaarwegen te realiseren en vooral ook in goede staat te houden. Ook in de ICT en snel internet doen we mee in de kopgroep. Het grote probleem wordt natuurlijk de uitbreiding van onze luchthavens wat in een dicht bevolkt land problematisch gaat worden vanwege de milieu effecten.
Overbevolking
Echter zal het zeker niet blijven bij de vastlopende groei van onze luchthavens, maar krijgen we met meer knelpunten te maken. De overvolle wegen en treinen maken duidelijk hoe dicht bevolkt wij wel zijn. In veel opzichten is zelfs sprake van overbevolking. Uitbreiding van onze infrastructuur stuit op steeds meer verzet vanuit de milieubeweging.
Hetzelfde geldt voor de uitbreiding van duurzame energie. De aanvragen voor vergunningen van zonneparken en windturbines stuiten op grote tegenstand vanuit de samenleving in plattelandsgemeenten.
Vastloper
Er zijn genoeg signalen die duiden op een ‘vastlopertje’. Er wordt te makkelijk vergeten dat we in een kleinschalig landschap leven en dat onze bevolkingsaanwas uiteindelijk op beperkingen stuit. Bevolkingsgroei, de energietransitie en de zeespiegelstijging zijn de grote vraagstukken van de toekomst.
Het prijskaartje wat daar aanhangt zal ons dwingen om economische groei om te ruilen voor een leefbaarder milieu. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan.
Stadium van overdaad bereikt
Behalve de bevolkingsaanwas en vastlopende infrastructuur spelen er meer zaken op de achtergrond die het nog complexer maken. De algemene gedachte in onze verzorgingsstaat is dat we niet mogen mopperen want we hebben het beter dan veel andere stakkers op deze aardkloot.
Waar de één leeft in armoede hebben wij de beschikking over alles. Hierin schuilt echter een groot gevaar.
Op het hoogtepunt van de welvaart leidde de overdaad in veel voorgaande imperiums tot de ondergang doordat de samenleving lui achterover ging hangen want immers alles was binnen handbereik wat een mens gelukkig kon maken. Zelfs een eigen huis. Als we nuchter om ons heen kijken dan zien we dat ons huidige imperium het stadium heeft bereikt van overdaad.
Excessieve verkwisting
We zien grote rijkdom samengaan met excessieve verkwisting. Overvloed en luxe leiden ons naar een verzadigde samenleving. We zijn het punt van no return reeds gepasseerd. De neergaande spiraal is ingezet door onze extreem hoge mondiale schuldenberg waarop onze westerse verzorgingsstaat is gebouwd. Zo simpel is het. We zijn te snel gegroeid doordat we een generatieslang het geld uit de toekomst naar voren hebben gehaald door dat geld bij de bank te lenen.
Bijna al onze wensen in de westerse samenleving zijn in vervulling gegaan.
Straks volgt een nieuw tijdperk met robotisering en hoeven we misschien niet meer te werken en wordt ik in mijn kamertje in het volautomatisch verzorgingshuis volledig door robotten bediend. Futuristisch of weldra realiteit. Of gewoon een volgende stap in een tijdperk van verzadiging?
In de achteruit
Hoe dan ook, het lijkt er op dat de mensheid zich in de toekomst minder hoeft in te spannen. Meer tijd voor ontspanning en meer tijd voor de kwaliteit van het leven. Dat zou kunnen betekenen dat de stimulans voor het invoeren van nieuwe technologie en daarmee het voortbrengen van nieuwe of verbeterde producten een stuk minder wordt en de vooruitgang van de huidige beschaving stil legt of zelfs in de achteruit zet.
De eerste tekenen daarop zijn duidelijk zichtbaar.
Economische groei komt voort uit vooruitgang en deze lijkt te gaan krimpen. We leven nu in een stadium van gelukzaligheid en vinden dat we niet mogen mopperen want we hebben het goed. Als we alleen al kijken naar de aantallen mensen in de westerse samenleving die diëten moet volgen vanwege extreem overgewicht. Dat lijkt mij toch een duidelijk gevalletje van overdaad.
Ook schieten we tegenwoordig al makkelijk in de stress als ons wordt gevraagd om een paar uurtjes over te werken. We zijn toch uit op minder uren werken? Kortom, het goede leven om ons heen nodigt uit om het er van te nemen. Minder inspanning maar juist meer ontspanning. De topsporter lijkt zo ongeveer de enige die nog bereid is extra inspanning te leveren voor zijn gouden medaille.
Verborgen armoede, maar Pietje mag niet zeuren
En toch wordt er volop gemopperd. En ook daarvoor weet ik een verklaring. Door de extreme verschillen tussen rijkdom en armoede die zijn ontstaan door het geldscheppingsfeest van centrale banken is de elite er vandoor gegaan met het goedkope kapitaal. Via de televisie en het internet ziet de onderkant van de samenleving de pracht en praal van de elite. Het voelt alsof je wordt uitgelachen en dat geeft onvrede en gemopper. Het gemopper van de onderkant van de samenleving wordt vaak makkelijk weggedrukt onder het mom van, zeur niet Piet, we leven in een welvaartsstaat en worden goed verzorgd.
Je moet tevreden zijn met wat je hebt en daarmee basta!
Dat wordt tegenwoordig makkelijk geroepen door de elite die de touwtjes in handen heeft. Het is puur de insolente gedachte die voortvloeit uit de macht van het grootkapitaal. In onze kapitalistische samenleving is een grote onbalans ontstaan waardoor een spanning optreedt tussen de onderkant en de bovenkant. Die spanningen gaan zich ontladen. Kijk naar de polarisering in de Nederlandse politiek , binnen de EU-gelederen en de geopolitieke spanningen wereldwijd.
Middenklasse is uitgedund
De oorzaak van de spanningen vloeit voort uit de grote inkomensverschillen die door de jaren heen zijn gegroeid. Het is een langzaam proces. Loonsverhogingen die tientallen jaren zijn doorgevoerd in procenten maken de verschillen in beloning na verloop van tijd extreem groot. Door de jarenlang aanhoudende lage rentepercentages konden vooral beleggers en multinationals volop te speculeren met geleend geld. Dat speelde grootschaligheid in de kaart door aanhoudende overnames van bedrijven. Hoe groter, hoe machtiger. De onderkant van de samenleving had het nakijken.
Er is steeds meer verborgen armoede. Ook een groot deel van de middenklasse zakte af naar de onderklasse.
Als inkomensverschillen groeien dan wordt het middensegment automatisch uitgedund en opgesplitst in drieën. Zeg maar 33 procent heeft mazzel door hun inkomensstijgingen, 33 procent blijft hangen in het midden-inkomen en vertegenwoordigd een uitgedunde middenklasse, en de resterende 33 procent valt uit het mandje. (De resterende 1 procent is voor mezelf, ha, ha, ha). Het verhaal van een uitgedunde middenklasse is al langer een punt van zorg.
Het probleem wat zich hiermee openbaart is dat een steeds groter deel van de samenleving moppert.
Dit manifesteert zich vooral in groeiende populistische politieke partijen. Het is een opeenstapeling van ontevredenheid vanuit de samenleving. Een logisch gevolg van extreme verschillen in inkomen.
Verborgen armoede: Veel inkomens op achterstand
Wat zeker meer aandacht verdient zijn de werkende Nederlanders die tegelijkertijd in armoede leven. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau zijn dat momenteel al 320.000 mensen. Dit zijn verontrustende cijfers.
Wanneer je daarbij telt het aantal mensen met een bijstandsuitkering, dat zijn er 460.000 medio 2018, en het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering(808.000) en WW-uitkering(305.000), dan zijn er onrustbarend veel mensen afhankelijk van een minimaal inkomen.
Totaal zijn er dus 1.893.000 miljoen mensen(jonger dan AOW-leeftijd) met een minimaal inkomen die in feite niets over houden of gewoon niet rondkomen.
Gepensioneerden
Daarnaast telt Nederland inmiddels 4 miljoen gepensioneerden waarvan vooral de aller oudsten een klein pensioentje genieten naast hun AOW. Ook de oudere AOW’ers leven nu in armoede doordat hun pensioentjes al 10 jaar niet meer geïndexeerd zijn. Deze groep ouderen roeren zich meestal niet uit valse schaamte of doordat ze het gewoon niet meer opbrengen.
Verborgen armoede dus.
Het is verontrustend dat miljoenen Nederlanders een minimaal inkomen ontvangen en daarmee niet kunnen bijdragen aan het groeiproces van onze economie.
In een gezonde economie neemt het overgrote deel van de bevolking deel aan het productieproces. Volgend jaar zijn er meer dan 6 miljoen Nederlanders die dat juist niet meer doen. M.i. is er sprake van een onbalans tussen werkenden en niet-werkenden.
Oplossing lijkt eenvoudig
Graag zou ik een oplossing aandragen maar die lijkt in deze kwestie niet haalbaar. Toch is het betrekkelijk eenvoudig: verhoog simpelweg het belastingtarief voor de superrijken. Niet om die extra belastinginkomsten te verdelen onder de minder bedeelden, het communisme hebben we afgeschaft, maar puur voor investeringen in en innovatie van nieuwe technologieën.
Maar ja, hoe simpel het ook klinkt, de macht en de kracht ligt bij het grootkapitaal. Hun lobby ligt bij de VVD die sterk is vertegenwoordigd in het kabinet. Mijn eenvoudige voorstel zal met een spottende glimlach door Mark van tafel worden geveegd. Dan maar een revolte.
Lees ook eens verder bij de bron: Biflatie.nl
