Aangifte wegens discriminatie
Het wordt steeds gekker. Er lijkt geen eind aan te komen aan de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst. Nu heeft het Ministerie van Financiën zelfs aangifte gedaan tegen de Belastingdienst vanwege hun rol in de toeslagenaffaire.
“Het gaat om het ambtsmisdrijf knevelarij en het misdrijf beroepsmatige discriminatie,” zo meldt nieuwssite Nu.nl: https://www.nu.nl/politiek/6052299/aangifte-ministerie-van-financien-tegen-belastingdienst-na-toeslagenaffaire.html . “De aangifte richt zich op de verantwoordelijken voor de omstreden fraude-aanpak. Het vermoeden bestaat dat de Belastingdienst zich schuldig heeft gemaakt aan discriminatie door nader onderzoek uit te voeren op basis van afkomst.”
Oké, daar valt wat over te zeggen, gezien de vele Tv-uitzendingen die er aan zijn besteed. Complete gezinsdrama’s hebben zich afgespeeld door het onterecht terugvorderen van soms terecht uitbetaalde bedragen. Bij de kinderopvangtoeslag ging dat met gemak over tienduizenden euro’s per geval. Maar ook bij de zorg- en huurtoeslag werden best flinke bedragen terecht en soms onterecht teruggevorderd.
Risico
De problemen ontstonden toen de Belastingdienst ‘zogenaamd’ etnisch ging profileren. Het gebruik van risico profielen is al lang een bekend fenomeen bij overheidsdiensten die toezicht en/of controle moeten uitoefenen of bedragen terecht zijn uitbetaald aan rechthebbenden. Bij teruggave van teveel betaalde belasting is het iets eenvoudiger dan bij toeslagen. De belastingschuldige staat reeds geregistreerd als belastingplichtige en heeft dan zelf al een betaling gedaan.
Het innen en teruggeven van (inkomsten)belasting is één van de vele geldstromen bij de Belastingdienst. Dat was zo totdat “Toeslagen” in 2006 werd ingevoerd. Daar ging het om subsidies die in de vorm van een inkomensafhankelijke toeslag moesten worden uitbetaald. Dat doe je niet zo maar. Daarvoor richt je een deugdelijke administratie in.
De basis daarvoor had de Belastingdienst al. Deze dienst had via de Gemeentelijke Basisadministratie(GBA) de beschikking over de persoonsgegevens van alle geregistreerde Nederlanders. Ook over buitenlanders die in Nederland stonden ingeschreven op een woonadres of een verblijfadres.
Dubbel paspoort
Om voor een toeslag in aanmerking te komen moest de Belastingdienst beoordelen of een persoon met een dubbel paspoort voldoet aan de voorwaarden. Daarvoor was soms een nader onderzoek gewenst en moesten meerdere vragen worden beantwoord. Bij de geautomatiseerde behandeling van de aanvraag zijn door de Belastingdienst, maar ook door de aanvragers zelf fouten gemaakt. Dat kon makkelijk gebeuren.
De uitbetaling van een toeslag moest namelijk snel gebeuren na het indienen van de aanvraag. Pas na afloop van het kalenderjaar kon de Belastingdienst op basis van de definitief bekend zijnde inkomensgegevens gaan afrekenen. Ook andere gegevens omtrent verblijfplaats of woonadres GBA, medebewoners op hetzelfde adres, enzovoort, enzovoort speelden een rol voor inkomensafhankelijke toeslagen. In veel situaties was een nadere beoordeling gewenst om te voorkomen dat onterecht werd uitbetaald.
Het is dan wel extra controleren als zoveel inwoners in Nederland beschikken over een tweede paspoort en daardoor ingeboekt staan als afkomstig uit een ander land en mogelijk een taalprobleem hebben. Hoe lastig wordt het dan voor een overheidsinstelling om niet beschuldigd te worden van etnisch profileren. Dat een overheidsinstantie bij de behandeling van een aanvraag een bepaald risico loopt bij bijvoorbeeld de buitenlander die de Nederlandse taal niet goed beheerst. Dat daardoor gemakkelijk een onjuist bedrag of onterecht een bedrag wordt uitbetaald.
Etnisch profileren
Nogmaals, de aanvrager vraagt een toeslag aan die z.s.m. moet worden uitbetaald. Er is haast geboden. Als ik zie dat de Belastingdienst vaak binnen 4 tot 6 weken na de aanvraag al tot uitbetaling overgaat, dan mogen we hier in NL niet mopperen. Dat gebeurt dus nu wel doordat de Belastingdienst mogelijk te ver ging in het hanteren van hun risicoprofielen. Ja, je moest toch wat om sommige buitenlanders duidelijk te maken dat ook het inkomen van de andere bewoner op hetzelfde adres meetelde voor de zorg- en/of huurtoeslag.
Of dat een ongehuwde samenwoner voor de kinderopvangtoeslag meetelde met zijn of haar inkomen. Het gebeurde te vaak dat aanvragen meerdere malen achter elkaar met tussentijdse wijzigingen foutief werden verwerkt door het verstrekken van onjuiste of onduidelijke gegevens. Hierdoor werden soms grote bedragen ten onrechte uitbetaald. Om te voorkomen dat zulke situaties vaker voorkwamen ging de Dienst over tot het stickeren van bepaalde aanvragen waarvan in het systeem zichtbaar was dat er vanwege afkomst een kans bestond dat een onjuiste aanvraag werd ingediend. Moet je dat etnisch profileren noemen?
Dreigend taalgebruik is dwingend taalgebruik
Ook de politie is regelmatig beschuldigd van etnisch profileren. Ligt iets anders misschien, maar toch. Nu gaan we dus de ambtelijke top van een overheidsinstelling voor de rechter slepen. Hoe ver kunnen we gaan met elkaar voor de voeten lopen. Ja oké, er zijn ongetwijfeld fouten gemaakt bij het terugvorderen van toeslagen. Dat toeslaggerechtigde buitenlanders daarbij het gevoel krijgen dat ze gediscrimineerd zijn kan ik mij nog voorstellen. De regelgeving omtrent het recht hebben op toeslagen is voor sommigen best moeilijk. Maar dat een invorderingsapparaat van de Belastingdienst daarbij zogenaamd “dreigende taal” gebruikt als tekst op aanmaningen en dwangbevelen is een vrij normale zaak in ons polderlandje.
Het gaat dan om dwingend taalgebruik en niet om dreigende taal. Er wordt door de Belastingdienst niet gedreigd maar dringend verzocht tot betaling over te gaan wanneer termijnen zijn verstreken. Het is helaas een regelmaat dat veel mensen aangemaand moeten worden om hun betaling alsnog te doen. Veel toeslagslachtoffers, om maar deze term te gebruiken, zijn door het geautomatiseerde invorderingssysteem van de Belastingdienst vaak benaderd met brieven met een uitdrukkelijk verzoek om snel te betalen. Er is sprake van zachte dwang, er worden geen stokslagen uitgedeeld zoals ooit in ontwikkelingslanden werd gedaan bij hardnekkige delinquenten.
Is een ambtenaar crimineel?
Echter zijn de onjuiste uitbetalingen en vervolgens grote aantallen onterechte terugvorderingen de Belastingdienst boven het hoofd gegroeid. In deze tijd dat burgers mondiger zijn dan de overheid wil men graag zijn verhaal halen ingeval van twijfel. Slachtoffers hebben zich verenigd en hebben de oppositie in de Tweede Kamer achter zich gekregen. Dan wordt het proces voor de bühne gespeeld en groter gemaakt. We leven in een land waar een stevige discussie wordt gevoerd op etnisch profileren en discrimineren. Een netelige discussie.
Nu worden de medewerkers van de Belastingdienst meegezogen in een proces waarbij hun integriteit ter discussie staat. Nee nog erger, er is een misdrijf gepleegd. De ambtelijke top heeft hun medewerkers gemaakt tot criminelen. Je zal er maar werken en op straat nagewezen worden. Kijk, die werkt bij een criminele organisatie. Tja, hoe ver kunnen we gaan. In deze cultuur kunnen overheidsdienaars nog weinig goed doen. Op straat worden handhavers met gemak tegen de grond geslagen. Hebben toch geen afweermogelijkheden. Het wordt mij duidelijk dat we in andere tijden leven.
Een ambtenaar is maar een mens
Mocht nu een lezer denken dat ik mij nogal positief opstel jegens de Belastingdienst, dan moet ik helaas bekennen dat ik daar 48 jaar lang mijn brood heb verdiend. Heb klanten geholpen met aanvragen van toeslagen, hulp geboden bij betalingsregelingen en geholpen met hun aangiften en aanslagen inkomstenbelasting. Mijn enige criminele handeling was dat mijn klant bevoordeeld werd ten koste van de overheid. Daar waar het mogelijk was een betalingstermijn oprekken of tippen over vergeten aftrekposten. Hoe menselijk kon een ambtenaar zijn. Het spijt me zeer.
Lees verder bij de bron: Columns van Gerrit Welbergen
